Kon hij vroeger nog ongestoord boeren, de agrarische ondernemer van nu moet zijn zakelijke keuzes verantwoorden. Zeker in deze tijd waarin de sector onder een maatschappelijk vergrootglas ligt, is goede communicatie met de omgeving van levensbelang. De vereniging Boeren van Nederweert laat zien hoe je daar lokaal invulling aan geeft. We gingen op bezoek bij het pluimveebedrijf van Tom en Ines van de Waarenburg in Ospel.
Van vader Theo leerde hij het vak van pluimveehouder. De belangrijkste les die hij meekreeg: ‘houd altijd rekening met je omgeving’. “Als we vroeger op zaterdag de mest gingen uitrijden, reed hij bewust een stukje om zodat we niet langs het terras van het nabijgelegen pannenkoekenhuis kwamen”, vertelt zoon Tom van de Waarenburg die in 2016 het opfokleghennenbedrijf van zijn ouders overnam.
De 37-jarige pluimveehouder uit Ospel is zich er goed van bewust dat hij niet de enige is in het buitengebied. De tijden zijn veranderd. Anno 2021 wordt er meer gevraagd dan alleen rekening houden met de buurt. De agrarische sector ligt onder een vergrootglas, de boer van nu moet zijn keuzes meer dan ooit uitleggen en maatschappelijk verantwoorden. “Dat hoefde vroeger niet”, zegt Tom. “Iedereen had wel een boer in de familie en wist dus hoe het er op de boerderij aan toeging,. Dat is nu anders. Doordat er veel minder agrariërs zijn, weten maar weinig mensen wat er achter de staldeur gebeurt. Hoe ingrijpend de sector de afgelopen decennia is veranderd als gevolg van de schaalvergroting, de modernisering en de enorme investeringen in dierenwelzijn en milieu.”
Zijn vrouw Ines vult aan: “Dit merken we ook als mensen uit de buurt komen kijken naar onze kuikentjes die we hier opfokken tot leghennen. Bezoekers reageren aangenaam verrast en soms ook ronduit verbaasd. ‘Nooit geweten dat het zo schoon was in een kippenstal’, hoor je dan bijvoorbeeld.”
Trotse boeren
Tom en Ines zijn trots op hun bedrijf en willen dat ook laten zien. Zeker in deze tijd, waarin tegenstellingen worden uitvergroot en de publieke opinie als gevolg van negatieve berichtgeving razendsnel kan omslaan, is goede communicatie van groot belang, zo beseffen zij. “Veruit de meeste mensen hebben helemaal geen problemen met de agrarische sector. Die goede relatie willen we graag zo houden en verder verbeteren. Dat kan alleen maar door te blijven vertellen wat we doen.”
Vanuit die overtuiging stond Tom van de Waarenburg in oktober 2016 mee aan de wieg van een nieuw initiatief: de vereniging Boeren van Nederweert. Een verbond van dertig trotse agrariërs die samen het imago van de lokale sector willen verbeteren. Op de website boerenvannederweert.nl laten zij zien wie zij zijn en wat de sector allemaal in huis heeft. Hoe onmisbaar de lokale boeren zijn als dagelijkse voedselproducent. Voor hoeveel werkgelegenheid zij zorgen in de regio. En welke keuzes ze maken om het beste voor mens, dier en milieu te bewerkstelligen.
Sinds de start, vijf jaar geleden, zijn al diverse initiatieven in gang gezet. De vereniging organiseert jaarlijks een Boeren van Nederweert Dag en heeft een vaste stand op de braderie. Verder doneerden de boeren eieren aan de Voedselbank en zamelden ze tijdens de coronacrisis mondkapjes in voor het ziekenhuis in Weert. En er is meer. Door de inzet van nestkastjes helpen de boeren mee aan de natuurlijke bestrijding van de eikenprocessierups. Ook bevorderen zij de biodiversiteit in het buitengebied door akkerranden en erfpercelen in te zaaien met bloemenzaad.
Tijd voor interactie
Om de vaart erin te houden en goed zichtbaar te blijven in de lokale gemeenschap kan de vereniging tegenwoordig rekenen op professionele ondersteuning. Die hulp komt van boerin, of beter gezegd projectbegeleider Ines die agrarische verenigingen ondersteunt bij het secretariaat en projecten rond natuur en landschap coördineert. De Ospelse licht toe: “Om de volgende stap te kunnen zetten als vereniging hebben we in 2019 de hulp ingeschakeld van drie afstudeerders van HAS Hogeschool. Hun voornaamste conclusie na lokaal onderzoek: het verhaal van de Boeren van Nederweert is nu bekend, het is tijd voor interactie. Oftewel: ga met burgers in gesprek, luister naar wat ze te zeggen hebben en doe daar je voordeel mee.”
Van informeren naar communiceren dus. Het advies was voor de boeren een eyeopener. Om tegenstellingen tussen boeren en burgers te overbruggen en dilemma’s in het buitengebied op te lossen, zoekt de vereniging nu actief de dialoog met de omgeving. In vijf jaar tijd hebben de Boeren van Nederweert een duidelijk gezicht gekregen en zijn ze uitgegroeid tot een volwaardige gesprekspartner van de gemeente en andere partners op het platteland. Bijvoorbeeld als het gaat om het terugdringen van overlastklachten. “Het advies van de vereniging dat hieruit is voortgekomen, volgen ook wij nu netjes op. Voordat we kippen gaan laden, sturen we een mail naar de gemeente en informeren we de buurt. Gewoon even een briefje in de bus. Even uitleggen wat we gaan doen en aangeven dat ze ons bij eventuele overlast altijd kunnen bellen.”
Geen geheimen
Of het nou gaat over geur, fijnstof of dierenwelzijn: de Boeren van Nederweert hebben voor niemand geheimen. “We gaan over alle thema’s met de burger in gesprek. Richting de toekomst wordt de relatie met de omgeving alleen nog maar belangrijker”, vertelt boer Tom. “Voor ons is het de gewoonste zaak van de wereld. We mogen dan een boerenbedrijf hebben, we zijn op de eerste plaats burgers. Ik woon hier met mijn vrouw en drie kinderen. Geloof me: ook ik wil dat de lucht die we hier elke dag inademen schoon is.”
Bron: jubileumboek LLTB, november 2021